Lĩnh vực nghệ thuật luôn là một “mảnh đất màu mỡ” cho những người yêu cái đẹp và sự độc đáo. Trong thời đại công nghệ 4.0, nghệ thuật trở nên thú vị và dễ tiếp cận hơn bao giờ hết nhờ có trải nghiệm đa giác quan dựa trên công nghệ thực tế ảo (VR) và thực tế ảo tăng cường (AR).

I. Thực tế ảo (VR) và Thực tế ảo tăng cường - AR (Augmented Reality) là gì? 

AR (Augmented Reality) và VR (Virtual Reality) là hai công nghệ đột phá đã thay đổi cách chúng ta trải nghiệm thế giới xung quanh. Cả hai công nghệ này đều tạo ra môi trường ảo cho phép người dùng đắm chìm vào một không gian số hoàn toàn tách biệt với thế giới thực. 

Cả AR và VR đều là những công nghệ tiên tiến đang ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau. AR và VR không chỉ nâng cao trải nghiệm người dùng mà còn mở ra những khả năng mới trong giáo dục, nghệ thuật, giải trí và nhiều lĩnh vực khác. Bằng cách tạo ra các môi trường và trải nghiệm đa dạng, AR và VR đang thay đổi cách chúng ta tương tác với thế giới và khám phá những điều mới mẻ.

1. Thực tế ảo tăng cường (AR) là gì? 

Thực tế tăng cường (AR - Augmented Reality) là một công nghệ cho phép kết hợp thế giới thực với các yếu tố kỹ thuật số. Thông qua việc sử dụng các thiết bị có camera như smartphone, máy tính bảng, hoặc kính AR, người dùng có thể thấy hình ảnh hoặc thông tin kỹ thuật số được phủ lên thế giới thực. 

2. Thực tế ảo (VR) là gì? 

Thực tế ảo (VR - Virtual Reality) là một công nghệ có thể tạo ra một môi trường ảo cho phép người dùng tương tác với không gian và các vật thể trong môi trường đó như thực. Để trải nghiệm VR, người dùng thường sử dụng một thiết bị đặc biệt gọi là kính thực tế ảo (VR headset), cùng với các thiết bị phụ trợ như tay cầm điều khiển và cảm biến chuyển động. 

Ngoài ra, người dùng vẫn có thể trải nghiệm trên các thiết bị thông minh như điện thoại, máy tính và TV thông minh. 

 

Công nghệ thực tế ảo 

Trong kỉ nguyên số hóa hiện nay, việc tích hợp VR và AR vào các lĩnh vực như marketing, dịch vụ, bất động sản,... đang ngày càng phổ biến và đem lại nhiều tiện ích đáng kinh ngạc. VR và AR có thể giúp tạo ra các chiến dịch quảng cáo sống động và mãn nhãn, nâng cao chất lượng trải nghiệm dịch vụ của khách hàng. Ngoài ra, VR và AR có thể tạo ra không gian tương tác cao cho tệp khách hàng tiềm năng từ khắp nơi trên thế giới trong cùng một khoảng thời gian thực, giúp họ có thể được trực tiếp trải nghiệm sản phẩm. 

II. Khi nghệ thuật được “phù phép” bởi công nghệ thực tế ảo 

VR và AR đang trở nên ngày càng phổ biến và có nhiều tính năng hữu dụng giúp ích cho mọi lĩnh vực, trong đó có nghệ thuật. Từ hội họa, triển lãm đến quảng bá nghệ thuật, AR và VR đều đem lại cho mọi người những trải nghiệm đa giác quan vô cùng thú vị. 

1. Sáng tạo nghệ thuật 

Vẽ tranh bằng Da Vinci Eye và công nghệ AR 

Việc vẽ những bức tranh trên giấy hay những bức tranh khổng lồ trên đường phố đều đem lại không ít trở ngại cho những nghệ sĩ. Thấu hiểu những khó khăn đó, Black Magic Resolve - cha đẻ của phần mềm chỉnh sửa video nổi tiếng Davinci Resolve đã cho ra mắt ứng dụng Da Vinci Eye. 

Da Vinci Eye được ra mắt năm 2016, giúp hỗ trợ nghệ sĩ vẽ tranh ngoài đời thực với công nghệ thực tế ảo tăng cường AR. Chỉ với một chiếc tripod và một chiếc điện thoại thông minh, dù là người vẽ tranh chuyên nghiệp hay “gà mờ” cũng đều có thể vẽ ra những bức tranh đẹp xuất sắc nhờ sự trợ giúp của AR. 

Sau khi chọn hình mẫu, người dùng có thể bắt đầu vẽ bằng cách sử dụng camera của thiết bị và đi nét vẽ theo những gì hiện trên màn hình. Có nhiều thể loại hình ảnh khác nhau để lựa chọn như con người, động vật, ô tô và đồ ăn. 

 

Ứng dụng Da Vinci Eye giúp việc vẽ tranh của các nghệ sĩ trở nên dễ dàng hơn

“Dear Angelica” - Bộ phim được sản xuất hoàn toàn bằng VR 

Vào năm 2017, Oculus Story Studio đã cho phát hành một bộ phim ngắn mang tên “Dear Agelica” (Tạm dịch: Gửi Angelica thân yêu) với nội dung khá đơn giản: cảm xúc của một cô gái khi được xem những thước phim về người mẹ diễn viên đã mất nhiều năm trước của mình. 

Tuy nhiên, điều làm nên sự đặc biệt cho “Dear Angelica” trong thời điểm bộ phim phát hành chính là cách thức tạo nên nó. Khác với những bộ phim hoạt hình thông thường trên thị trường, “Dear Angelica” được sản xuất hoàn toàn bằng công nghệ thực tế ảo (VR). Oculus Story Studio đã sử dụng Quill - một công cụ vẽ VR do Facebook phát triển để giúp nghệ sĩ vẽ trực tiếp nhân vật và khung cảnh của bộ phim trong một không gian 3D. 

Bộ phim “Dear Angelica” được tạo ra trong môi trường thực tế ảo 

Khán giả khi thưởng thức bộ phim này cũng được khuyến khích đeo kính VR để có những trải nghiệm chân thực và sống động nhất. Thay vì xem một bộ phim trên màn hình phẳng, người xem có thể di chuyển và khám phá các góc nhìn khác nhau trong không gian VR, tạo ra một trải nghiệm cá nhân hóa và phong phú hơn

 

2. Triển lãm nghệ thuật thực tế ảo 

Khác với các thế hệ trước, giới trẻ hiện nay - thế hệ được sinh ra trong thời đại công nghệ số, đang dần mất hứng thú với những triển lãm và bảo tàng. Dường như, vấn đề ở đây không nằm ở nội dung của các triển lãm. Vấn đề thực sự nằm ở cách thức trình bày của những bảo tàng truyền thống không còn bắt kịp những thay đổi trong tư duy và thường thức của người trẻ hiện nay. 

Để cải thiện chất lượng các cuộc triển lãm nghệ thuật cũng như thu hút sự chú ý của công chúng, giải pháp Triển lãm nghệ thuật ảo ra đời bằng cách ứng dụng công nghệ thực tế ảo. 

“Đường về hoang dã” - Triển lãm ảo đầy sáng tạo với công nghệ AR 

Một trong số những triển lãm nghệ thuật ảo nổi bật nhất có thể nhắc đến triển lãm “Đường về hoang dã”.  “Đường về hoang dã” là hoạt động nằm trong dự án “Bring Them Back” - một dự án vẽ tranh tường hoàn toàn mới lạ ứng dụng công nghệ AR của CHANGE và WildAid ra mắt vào ngày 19/8/2022. 

Đến với triển lãm, người tham quan sẽ có cơ hội thưởng lãm tranh và trải nghiệm công nghệ AR trực tiếp trên bộ sưu tập tác phẩm từ các nghệ sĩ Hồng Kông và Việt Nam. Với công nghệ AR, khi người xem quét mã QR trên tranh bằng điện thoại thông minh sẽ nhìn thấy các loài ĐVHD từ các bức tranh “bước ra" một cách sống động. 

Triển lãm “Bring them back

Trải nghiệm thị giác tuyệt vời với  “The Kremer Collection Virtual Museum” 

Không chỉ ứng dụng công nghệ AR, các rất nhiều triển lãm đã ứng dụng thành công công nghệ VR để thu hút du khách. Trong số đó có thể kể đến “The Kremer Collection Virtual Museum”. 

"The Kremer Collection Virtual Museum" là một triển lãm nghệ thuật ảo trưng bày bộ sưu tập của George và Ilone Kremer, bao gồm hơn 70 tác phẩm nghệ thuật từ thời kỳ Baroque Hà Lan. Triển lãm này được phát triển bởi công ty VR hollAR, cho phép người xem trải nghiệm các tác phẩm nghệ thuật qua kính thực tế ảo. 

Các tác phẩm nghệ thuật trong bộ sưu tập Kremer được chụp ảnh ở độ phân giải cao và sau đó được tái tạo thành các mô hình 3D. Mỗi tác phẩm đều đi kèm với thông tin chi tiết về lịch sử, nghệ sĩ và bối cảnh của tác phẩm, giúp người xem hiểu rõ hơn về giá trị nghệ thuật và văn hóa của chúng

Du khách có thể sử dụng kính thực tế ảo để tham quan bảo tàng

Người xem có có thể bước vào không gian VR và tương tác trực tiếp với các tác phẩm nghệ thuật được trưng bày ở triển lãm như phóng to, thu nhỏ, xoay, quan sát các chi tiết,... 

3. Giáo dục và đào tạo nghệ thuật với công nghệ thực tế ảo 

Với phương châm không ngừng đổi mới và sáng tạo, ngành giáo dục giờ đây đã có những chuyến biến tích cực để hòa nhập với xu thế công nghệ 4.0. Việc dạy học và đào tạo nghệ thuật giờ đây trở nên thuận tiện hơn bao giờ hết với việc tích hợp công nghệ AR và VR trong giảng dạy. 

Boulevard AR - Mang bảo tàng đến lớp học 

Boulevard AR là một ứng dụng giáo dục sử dụng công nghệ AR để mang các tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng từ các bảo tàng hàng đầu thế giới đến phòng học. Học sinh có thể quét một cuốn sách hoặc một bức tranh và thấy các tác phẩm nghệ thuật xuất hiện trong không gian xung quanh họ. 

Ngoài ra, ứng dụng cũng cung cấp thông tin chi tiết về các tác phẩm và nghệ sĩ, giúp học sinh học tập một cách tương tác và thú vị.

Giao diện của Boulevard 

ARTutor: Ứng dụng AR trong giảng dạy nghệ thuật

ARTutor là một nền tảng giáo dục sử dụng công nghệ AR để nâng cao trải nghiệm học tập trong lĩnh vực nghệ thuật. Dự án này được phát triển bởi đại học Aristotle ở  Thessaloniki, Hy Lạp với mục đích tạo ra các tài liệu học tập tương tác, giúp sinh viên và giáo viên khám phá các tác phẩm nghệ thuật và kỹ thuật vẽ theo cách mới mẻ và trực quan hơn.

Sinh viên có thể sử dụng ứng dụng ARTutor để quét các tác phẩm nghệ thuật trong sách giáo khoa hoặc trong lớp học. Khi quét, các yếu tố AR như mô hình 3D của tác phẩm, video về quá trình sáng tạo, hoặc giải thích chi tiết sẽ xuất hiện trên màn hình.

ARTutor - Ứng dụng giúp sinh viên nghiên cứu dễ dàng hơn

III. Tương lai của ngành nghệ thuật với công nghệ thực tế ảo 

Trong thời đại công nghệ 4.0 hiện nay, những giải pháp đem đến cho công chúng sự tiện lợi, nhanh chóng nhưng vẫn đảm bảo tính độc đáo và sự tương tác luôn là lựa chọn hàng đầu dành cho bất cứ ai muốn tổ chức một sự kiện nghệ thuật. 

Không thể phủ nhận rằng, ngày càng có nhiều hoạt động nghệ thuật được tổ chức kết hợp với công nghệ thực tế ảo, mang đến những trải nghiệm thú vị và đa giác quan cho công chúng. Việc xây dựng triển lãm, sự kiện với công nghệ AR và VR thực sự đã đạt được hiệu quả về mặt cảm xúc cho những người tham gia. 

Với những ưu điểm vượt trội như khả năng tiếp cận số đông không giới hạn; tiết kiệm chi phí, xây dựng một lần và trải nghiệm mãi mãi; khả năng bảo tồn các giá trị văn hóa, nghệ thuật khi các nội dung được chuyển đổi số và lưu trữ đám mây,... công nghệ thực tế ảo chắc chắn sẽ có ảnh hưởng sâu rộng đến cách nghệ sĩ “làm” nghệ thuật và cách công chúng thường thức nghệ thuật.